Niniejszy tom, który tworzy blisko 40 krótkich esejów, przedstawia różnorodne wymiary polskiej transformacji. Eseje te swoją formą nawiązują do haseł encyklopedycznych i odnoszą się do czterech obszarów tematycznych: zmian i wyzwań demograficznych, procesów migracyjnych, kwestii regionalnych oraz przemian instytucjonalnych. Ich autorami są wybitni przedstawiciele polskiego i europejskiego świata naukowego.

W tomie publikują:
Marta Anacka, Grzegorz Babiński, Marek Bednarski, Maciej Duszczyk, Grzegorz Gorzelak, Marek Góra, Agata Górny, Izabela Grabowska, Aleksandra Grzymała-Kazłowska, Krystian Heffner, Anna Janicka, Ewa Jaźwińska, Romuald Jończy, Paweł Kaczmarczyk, Antoni Z. Kamiński, Bartłomiej Kamiński, Katarzyna Kocot-Górecka, Piotr Koryś, Irena E. Kotowska, Jerzy T. Kowaleski, Marek Kupiszewski, Magdalena Lesińska, Sławomir Łodziński, Wojciech Łukowski, Stefan Markowski, Witold Morawski, Joanna Nestorowicz, Rinus Penninx, Dorota Praszałowicz, Antoni Rajkiewicz, Robert Rauziński, Krystyna Romaniszyn, John Salt, Krystyna Slany, Brygida Solga, Dariusz Stola, Urszula Sztandar-Sztanderska, Piotr Szukalski, Jacek Wasilewski, Jerzy Wilkin, Janusz Witkowski, Cezary Żołędowski, Tomasz Żylicz.

To miniencyklopedia metod badawczych i wyzwań intelektualnych, które przez ostatnie 30 lat angażowały naukowców w takich dziedzinach jak demografia, socjologia, psychologia społeczna, politologia, ekonomia i prawo (…). Tom jest trwałym źródłem inspiracji i leksykonem informacji w wielu kluczowych dziedzinach nauk społecznych.
Ze wstępu prof. Stefana Markowskiego

Wspólnym, nadrzędnym tematem [zawartych w publikacji tekstów – red.] są procesy transformacji, przekształcające współczesną rzeczywistość i można śmiało powiedzieć, że każdy badacz zainteresowany zmianą społeczną w danym obszarze polskiego życia powinien zacząć od przeczytania odpowiadającego temu obszarowi tekstu zawartego w recenzowanej publikacji. (…) Dodatkowo, wszystkie teksty są zaopatrzone w bogatą bibliografię, co czyni z nich doskonały przewodnik po dużym obszarze nauk społecznych.
Z recenzji prof. dr hab. Mirosławy Marody

Wybitny zestaw autorów powoduje, że otrzymaliśmy pracę – kompendium wiedzy o zasadniczych fundamentach społeczeństwa polskiego. Praca nie dotyczy tego, do czego tak często np. w dyskursie medialnym redukowane są nauki społeczne, czyli do analiz postaw (głównie politycznych). Można nawet z pewną emfazą powiedzieć, że ta praca nie dotyczy postaw, ona dotyczy podstaw (…). Krótka forma tekstów, zarazem nigdy nie ogólnikowych, lecz konkretnych, pełnych ważnych danych empirycznych, odnoszących się do teorii – wszystko to powoduje, że gdyby ktoś mnie pytał, jakie są dwie, trzy prace dające dobry, konkretny wgląd w to, co naprawdę jest ważne w Polsce, to bez wahania bym tę pracę wymienił.
Z recenzji prof. dr hab. Andrzeja Rycharda